پوستین دوزی، هنری که پیشینه ای هزارساله دارد
پوستین دوزی در مشهد
پوستین یا لباس خزدار ، به لباسی زمستانی گفته می شود که تمام یا قسمت عمده ی از آن از پوست حیوانات پشم دار ساخته شده باشد . در ایران از پوست گوسفند (شامل حداقل بیست نوع مختلف) و سایر حیوانات حلال گوشت برای دوختن پوستین استفاده می شود و در زمره صنایع دستی مشهد پوستین دوزی و نقش اندازی روی آن از اهمیت و جایگاه برخوردار است. بنا بر شواهد، فن پرورش و نمک زدن، تراش و خورش دادن وآماده کردن پوست برای جلیقه، پوستین و زیرانداز، دارای سابقه هزار ساله و یا بیشتر می باشد. در گذشته بسیاری از پوستین‌دوزها در محله نوغان بودند که اصالتی کابلی داشتند و در مشهد ساکن بودند.
هنر پوستین دوزی در خراسان به خصوص در شهرهاي قوچان و شانديز رواج دارد.
برای این کار از پوست بره شیرمست استفاده می شود و سپس رویه آن را با نخ های ابریشم با نقوش سنتی می دوزند که همین رودوزی وجه تمایز آن با پوستین دوزی در دیگر استانهای کشور از جمله اردبیل و اصفهان است. زیرا در خراسان قسمت پرزدار به سمت داخل لباس است و این امکان را به هنرمند برای دوخت نقوش در روی پوستین می دهد.این در حالی است که در شهر اصفهان ، رودوزی صورت نمي گیرد چرا که قسمت پیشینه آن بر روی پوستین قرار می گیرد . محصول عمده پوستین دوزی جلیقه بلند است .
در حال حاضر پوستین دوزی به عنوان صنایع دستی مشهد در سازمان صنایع دستی خراسان رضوی به ثبت رسیده است.
برای تزیین پوستین نیز از هنر سوزن دوزی و با رنگ آمیزی استفاده می کنند.
مراحل ساخت پوستین :
مراحل تهیه ی پوستین عبارتند از:
- ابتدا پوست پشم دار گوسفندان را در دباغخانه با نمک و آرد جوش می‌دهند.
- پشت پوست را کارد می‌کشند.
- پوست را رنگ می‌زنند.
- آنرا در آفتاب می‌گستراندند تا به صورت چرم نرم و زرد رنگی درآید.
- پوست را اصلاح می کنند.
- همچون خیاط‌ها که پارچه را برش می دهند، آنها برای تهیه انواع پوستین، پوست دباغی شده را برش می‌دهند.
- تکه های برش داده شده را با سوزن به هم می‌دوزند.
- برای تزيین پوستین از هنر سوزن‌دوزی و رنگ‌آمیزی استفاده می‌کنند.
این هنر را می توانید در بازارچه های طرقبه و شاندیز در اشکال مختلف مثل پالتو، جلیقه، کلاه، شال گردن، پاپوش، دستکش، انواع سجاده، پادری و … مشاهده کنید.
با خرید این پوستین ها ضمن آنکه اثر ارزشمندی از هنرمندان خراسان را به یادگار برده اید، میتوانید سخت ترین زمستان ها را به گرمی بگذرانید.
